Professor Dirk De Bièvre spreekt over 'De VS, de EU en China: handel, handelsoorlog of oorlog?'

Beste vrienden,

De zon scheen echt op onze Kempen toen we afgelopen vrijdag opnieuw verzamelden in Den Eyck. Niet om te bridgen, maar het waren wel de speelkaarten die onze disgenoten mochten uitkiezen.

Jan opende de vergadering met het voorlezen van de keure, waarna hij de mooie opkomst van 52 gegadigden loofde. Volgens Gusta kwam dat door niemand minder dan de spreker van de avond. Volgens sommigen een kopij van zijn vader, Paul De Bièvre; voor onze spreker zelf was het thuiskomen bij de Princen in de Kempen, waar hij als klein kind meerdere malen vertoefd had.

De gewestdag werd bijgewoond door Ann en Wouter, Anne Vanden Broeck en Edgar. Van de samenvatting hiervan onthoud ik vooral dat Bergen op Zoom een zeer interessante stad is?!

Jan herinnert ons aan de geplande en laatste vergadering van 14 juni. Een verrassingsavond wordt het met vooral, niet te vergeten, de bespreking van ons boek: Nirwana van Wieringa.
Uiteraard werden onze nieuwe leden Michelle en Igor verwelkomd, en ook Annick Van Leemput en Nancy Dierickx waren uitgenodigd aan de tafel.
De aspergesoep inspireerde dan weer Luc Huygens tot het voordragen van zijn ‘verliefde asperge’. Waarvoor andermaal dank, Luc. Na de hoevekip met de groene groenten, volgens onze kleurenblinde voorzitter, was het tijd voor de spreker, professor Dirk De Bièvre.

In de inleiding door Jan vernamen we dat zijn vader, Paul De Bièvre, mede stichtend lid was van onze afdeling én dat hij steeds de eerste vraag stelde. Een kritische geest zagen we ook bij de zoon.
Dirk De Bièvre is professor internationale politiek aan de Universiteit Antwerpen sinds 2006. Hij behaalde zijn doctoraat in de politieke wetenschappen aan het European University Institute in Firenze in 2002. Hij doet en begeleidt onderzoek naar internationale instituties, zoals de Wereldhandelsorganisatie, en de invloed van lobbying groepen op het interne en externe beleid van de Europese Unie.

In zijn voordracht ‘De VS, de EU en China: handel, handelsoorlog of oorlog?’, schetst hij 3 relaties, of fasen als je wil. Relaties die we nu zien, en relaties die we al dan niet mogen verwachten in de toekomst. ‘Het is moeilijk om voorspellingen te maken, vooral over de toekomst…’

Het oorspronkelijke doel van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) was handel te stimuleren. Dit door landen te laten onderhandelen over verlagen van invoertarieven, het afschaffen van regels die de hoeveelheid handel beperken en het laten gelden van gelijke regels voor alle landen. In 2003 werd China definitief lid van de WTO. De hoop bestond toen dat China democratischer zou worden. Met zijn hervorming van de grondwet in 2018 boorde Xi Jinping deze hoop de grond in. Eén van de moeilijkheden was het intellectueel eigendomsrecht dat binnen de WTO tot dan verdedigd werd. Als voorbeeld werd de ‘joint venture’ van Siemens en Deutsche Bahn met een Chinees staatsbedrijf genoemd, waarbij de samenwerking gestopt werd zodra de specifieke vakkenis was overgenomen. Meer nog, onder politieke druk werd zelfs geen klacht ingediend. 

De relatie evulueerde dus naar handelsgeschillen. Maar geen nood, ruzies konden want hiervoor waren regels, en die regels waren afdwingbaar via ‘the Appellate Body’, een ‘beroeplichaam’. Maar deze beroep-instantie werd weggewerkt door de VS, want die rechters in Genève hebben toch niets te maken met wat er in de VS gebeurt mbt de handel…
Geschillen konden dus niet meer opgelost worden volgens het boekje, dus we kregen een nieuwe institutionele context: we vechten het uit; het tijdperk van de handelsoorlog was daar. De Chinese zonnepanelen zijn maar één voorbeeld van de vele geschillen over diverse produkten.
Een ultieme en gefundeerde oplossing groeide in de ‘Comprehensive Agreement on Investment’ of ‘CAI’, maar wederom via de politiek werd dit uitvoerig werk neergehaald en begraven. Jammer in een wereld waar 2/3 van de bestuurssystemen dictaturen zijn.

Ondertussen hanteert de VS invoertarieven die enkel voor China gelden, in strijd met de afspraken die de VS had gemaakt met de WTO. Nu dus wel discriminatie, alleen voor China.
De handelsrelatie wordt handelsoorlog.
Tot heden bleef de EU praten met China, voorlopig zit onze relatie nog op niveau van geschillen.

Wat dan met het derde luik: oorlog?
Heeft China baat bij een inval in Taiwan?
De fenomenale staatsschuld van China kan een trigger zijn om het welvarende Taiwan binnen te vallen. De geschiedenis heeft ons geleerd dat staatsbankroet tot oorlog kan leiden.
Het Chinese model zoekt als autocratie niet naar winsten aan beide kanten, wel: ‘wat de ander verliest, is winst voor ons’

Een kleine positieve noot op het einde van de voordracht: de EU verricht goed werk in het niet opblazen van de zaak. We blijven praten en het compromis zoeken. Onze spreker sprak zijn wens uit voor het volhouden van een democratisch beleid in Europa.

Exact 200 jaren geleden was de première van de negende symfonie van Beethoven: een ode aan de Vrede. Ik wil je uitnodigen om er nog eens naar te luisteren…. En geniet van deze schoonheid. 

Peter Braet, secretaris